Odznaczenia

Jedyny polski kawalerzysta odznaczony trzema orderami Virtuti Militari (V, IV i III Klasy) – już za życia stał się legendą.  Słynął z zimnej krwi, odwagi, a także jowialnego poczucia humoru. Potrafił gawędzić z żołnierzami pod ostrzałem artyleryjskim i osobiście prowadzić szwadrony do ataku.

Łączył polot ułański i brawurę z chłodną determinacją i niezłomną wytrwałością w walce – pisał generał Kazimierz Sosnkowski.

23 marca 1921, klęcząc na jedno kolano, ucałował sztandar 7 Pułku Ułanów, odznaczony – jak jego dowódca – krzyżem Virtuti Militari przez Marszałka.

Odznaka 1 Brygady Legionów Polskich „Za wierną służbę” (1916)

Odznaka 1 Brygady Legionów Polskich „Za wierną służbę”
(1916)

Obywatele! Dziś druga rocznica naszych walk za wolność. Drugi rok mija, a żołnierz jest wciąż w swej ojczyźnie tułaczem. Drugi rok bojów, za wami długi rząd krzyżów wyciąga ramiona ku niebu. Wy, coście wszystko w wierności przetrwali, dziś dostaniecie skromną odznakę: „Za Wierną Służbę”. (…) Wszystkich tu równe zasługi – dla wszystkich jedna odznaka. – powiedział Józef Piłsudski podczas dekoracji żołnierzy w dniu 6 sierpnia 1916 roku.

Odznaka uważana za pierwsze odznaczenie niepodległej Polski. Zaprojektowana przez Wojciecha Jastrzębowskiego, została wprowadzona przez Józefa Piłsudskiego rozkazem z dnia 6 sierpnia 1916 roku. Na wypukłej okrągłej tarczy znajdującej się pośrodku krzyża równoramiennego wpisanego w koło, widnieje reliefowy wizerunek orła w koronie, stylizowany według wzorów orłów Królestwa Polskiego i wzoru z roku 1913. Na ramionach krzyża – inicjały J i P (Józef Piłsudski) oraz „1” i „Br” (1 Brygada). Odznakę mieli prawo nosić zarówno oficerowie, jaki i szeregowi żołnierze 1 Brygady. Na motywie tej odznaki oparto projekty odznak pułków nawiązujących do tradycji legionowych.

Obywatel wachmistrz Zygmunt Piasecki z 1 Pułku Ułanów otrzymał za pracę żołnierską w polu od dnia 28.08.1914 prawo noszenia odznaki Brygady. Odznaczony w dniu 6 sierpnia 1916; legitymacja numer 524 z podpisem Józefa Piłsudskiego.

Odznaka Polowa 1 Pułku Ułanów Legionów Polskich (1916)

Odznaka Polowa 1 Pułku Ułanów Legionów Polskich
(1916)

Odznaka została ustanowiona 5 listopada 1916 roku dla uczczenia pułku, którego tradycja sięga 2 sierpnia 1914, gdy patrol Beliny wyruszył z krakowskich Oleandrów. Pułk Ułanów Beliny 22 listopada 1915 został przemianowany na 1 Pułk Ułanów Legionów Polskich. Odznakę zaprojektował kpr. Kajetan Stefanowicz: na okrągłej wypukłej tarczy, groszkowanej i otoczonej formą skręconego sznura na tle czapki ułańskiej widnieją litery 1PU a pod nimi dwie daty: „II VIII 1914” (wymarsz patrolu Beliny) i „V XI 1916” (dzień ustanowienia odznaki). Prawo do noszenia odznaki mieli żołnierze pełniący służbę w pułku co najmniej przez rok.


Podporucznik Zygmunt Piasecki otrzymał na pamiątkę wspólnej pracy w polu od dnia 28 sierpnia 1914 do 5 listopada 1916 odznakę polową 1PU numer 84. Podpisy komisji upełnomocnionej przez oficerów i żołnierzy.

Odznaka Honorowa „Orlęta” (1919)

Odznaka Honorowa „Orlęta” (1919)

Odznaka ta była przyznawana za walkę w obronie Lwowa oraz za walki o Kresy Wschodnie i Ziemię Czerwieńską. Zatwierdzono ją w Dzienniku Rozkazów Ministerstwa Spraw Wojskowych (nr 49) dopiero 13 grudnia 1921, lecz nadawana była już wcześniej: odznakę honorową „Orlęta” ustanowił 18 marca 1919 dowódca Armii „Wschód” generał Tadeusz Rozwadowski. Nadawał ją osobiście, co zaświadczał własnym podpisem na dyplomie odznaki. Po śmierci gen. Rozwadowskiego (1928) nikt nie był uprawniony do przyznawania tego odznaczenia. Ostatecznie, uchwałą z dnia 21 marca 1936, Zarząd Wojewódzki Federacji Polskich Obrońców Ojczyzny powołał Komisję Likwidacyjną odznaki.

Odznaka przedstawia 4 stylizowane sylwetki orląt, które tworzą ramiona krzyża. Pomiędzy nimi stylizowane promienie, w środku odznaki w okrągłym medalionie znajduje się herb Lwowa otoczony obramieniem z napisem „Obrońcom Kresów Wschodnich”. Odznaka (44 na 44 mm) lekko wypukła była tłoczona z blachy mosiężnej srebrzonej i patynowanej. Ten wzór odznaki – wpisujący się w okrąg – zaprojektował T. Łuczyński;  wzór drugi, oparty na formie krzyża maltańskiego, był dziełem mjr Lesława Węgrzynowskiego, doktora wszech nauk lekarskich, który w listopadzie 1918 – jeszcze w randze porucznika – był szefem sanitarnym Naczelnej Komendy Obrony Lwowa. Odznakę wytwarzał we Lwowie grawer-legionista, kapitan piechoty Władysław Buszek.


Major Zygmunt Piasecki otrzymał odznakę we Lwowie w dniu 19 marca 1919 za dzielność i wierną służbę Ojczyźnie ku pamięci przebytych bojów w obronie Lwowa i Kresów Wschodnich w latach 1918-1919.

Odznaka za obronę Bełza „Chrobrej Załodze”

Odznaka za obronę Bełza „Chrobrej Załodze”

Jest to odznaka z okresu polsko-ukraińskiej wojny o Lwów i Galicje Wschodnią – pierwszej z wojen jakie toczyło młode polskie państwo. Nadawana była obrońcom miasteczka Bełz leżącego w powiecie sokalskim, na byłej granicy Austro-Węgier i Rosji, a także wszystkim żołnierzom, którzy przyczynili się do wiązania sił ukraińskich w rejonie Rawy Ruskiej.

Odznaka w formie tarczy rycerskiej wykonana z mosiądzu srebrzonego ma wymiary 35 na 55 mm. Słup graniczny z napisem Bełz zwieńczony orłem w koronie widnieje na tle zarysów miasteczka otoczonego umocnieniami obronnymi. w tle wschodzące słońce, którego promienie sięgają krawędzi tarczy, a u jej szczytu współczesne panoplia: hełm wojskowy, karabin z bagnetem, proporczyk kawaleryjski i dwa skrzyżowane granaty ręczne ułożone symetrycznie jak na tarczy herbowej. Wzdłuż górnych krawędzi tarczy napis CHROBREJ ZAŁODZE. U dołu tarczy dwie skrzyżowane szable i daty 29 stycznia oraz 18 marca 1919.

Na rewersie czytamy ZA „BOHATERSKĄ” (JAK ROZKAZAŁO DOWÓDZTWO) OBRONĘ „CHROBREJ” (JAK NAZWAŁ WRÓG) ZAŁODZE. Określenie obrońców Bełza mianem chrobrej załogi jest wyrazem szacunku nieprzyjaciół dla bohaterskiej postawy Polaków. Odznaki opatrzone kolejnymi numerami wykonywano w zakładzie grawerskim Stanisława Reisinga w Warszawie przy ulicy Niecałej.

Obrona Bełza, chociaż dziś jest jednym z zapomnianych epizodów rozpoczętej 1 listopada 1918 roku we Lwowie wojny polsko-ukraińskiej, w latach międzywojennych była stawiana za wzór taktyki, a młodzi oficerowie uczyli się o niej w szkołach wojskowych.

W teorii wojskowości zastosowana wówczas taktyka nosi nazwę aktywnej obrony. Polegała ona na organizowaniu nocnych wypadów na okoliczne wsie stanowiących całkowite zaskoczenie dla nieprzyjaciela. Dzięki nim obrońcy zdobywali żywność oraz uzbrojenie, brali również jeńców.

Ze względu na trwającą zimę Polacy używali białych strojów maskujących – prześcieradeł lub koszul – co w tamtych czasach było całkowitą nowością. Bełz bronił się przez 109 dni. Gdy 22 lutego Ukraińcy przysłali parlamentariuszy z ofertą kapitulacji, dowodzący obroną Bełza płk Leon Berbecki odpowiedział: Jedyną rozmową godną żołnierzy jest bagnet i kula. My dalej będziemy walczyć za Polskę, wy walczycie za Ukrainę. Wszelkie pertraktacje należą do polityków. Nie będę więcej przyjmował parlamentariuszy.
Postawa Polaków zaskarbiła im szacunek nawet ze strony nieprzyjaciela. Obrona Bełza była najważniejszą bitwą północnego odcinka frontu wojny polsko-ukraińskiej.

Porucznik Zygmunt Piasecki przybył na front ukraiński w listopadzie roku 1918. Dowodził wtedy pierwszym szwadronem 3 Pułku Ułanów (przemianowanego potem na 7), mając pod swoją komendą 136 szabel i dwa karabiny maszynowe. W grudniu 1918 i styczniu 1919 walczył w rejonie Rawy Ruskiej (Zaborze, Hujcze, Kornie, Huta Zielona, Potylicz, Hołe Rawskie, Hrebenne, Machnów, Uhnów), która była ważnym węzłem kolejowym, a w trakcie oblężenia Bełza jedyną linią – pod stałym obstrzałem nieprzyjaciela – pozwalającą dostarczać zaopatrzenie do oblężonego miasta.

Po drugiej wojnie światowej Bełz również leżał w granicach Polski. Jednak gdy w roku 1951 ZSRR zażądał wymiany terenów granicznych, Polska utraciła to miasto. Od 15 lutego 1951 Bełz znalazł się w granicach Związku Radzieckiego; dziś należy do Ukrainy.

Krzyż Legionowy (1925)

Krzyż Legionowy (1925)

Odznaka pamiątkowa ustanowiona na 2 zjeździe Związku Legionistów Polskich w Krakowie 6 sierpnia 1922 roku, była nadawana dawnym żołnierzom Legionów Polskich Józefa Piłsudskiego. Prawo do jej noszenia mieli legioniści-kombatanci; ich mundury nawiązywały do mundurów legionowych.

Odznaka wykonana ze srebra i oksydowana, mocowana na słupek z nakrętką, ma kształt równoramiennego krzyża. Pośrodku inicjały JP – Józef Piłsudski, na poziomych ramionach daty 1914 i 1918, a na pionowych inicjały Legionów Polskich – LP. Odznaka wykonana w zakładzie P. Bobkowicza w Łodzi.


Odznakę nadano podpułkownikowi Zygmuntowi Piaseckiemu w Warszawie 2 sierpnia 1925 na podstawie uchwały II Zjazdu Legionistów i wniosku Komisji Kwalifikacyjnej. Na dyplomie podpisy Józefa Piłsudskiego i Walerego Sławka.

Krzyż Walecznych (nadany trzykrotnie: 1921, 1922)

Krzyż Walecznych (1921, 1922)

Krzyż Walecznych został ustanowiony rozporządzeniem Rady Obrony Państwa w najbardziej dramatycznym momencie Bitwy Warszawskiej: 11 sierpnia 1920 roku. Rozporządzenie podpisał Naczelnik Państwa Józef Piłsudski i Prezydent Ministrów Wincenty Witos. Odznakę ustanowiono celem nagradzania czynów męstwa i odwagi, wykazanych w boju przez zwykłych żołnierzy, by jednocześnie uniknąć spospolitowania Orderu Virtuti Militari. Krzyż Walecznych można było zdobyć czterokrotnie. Nadany po raz pierwszy był noszony na gładkiej wstążce, a każde kolejne nadanie dodawało okucie noszone na wstążce Krzyża. Nadawanie Krzyży Walecznych zakończono w dniu 29 maja 1923 roku, a prawo do noszenia Krzyża mógł odebrać jedynie sąd.

Odznaka stanowi krzyż równoramienny „z bronzu jasnego” o wymiarach 44 na 44 mm. W awersie na ramionach krzyża umieszczono napis „Na-polu-chwały-1920”, a na środku wizerunek orła na pięciokątnej tarczy.

Na rewersie na poziomych ramionach widnieje napis „Walecznym”, a w środku na tarczy – wieniec z liści laurowych przedziany mieczem obosiecznym, postawionym pionowo ostrzem do góry. Wstążka amarantowa szerokości 37 mm z dwoma białymi paskami po bokach; na wstążkę nakładano okucia w formie listewek wykonanych z brązu o szerokości 6 mm ozdobionych wytłoczonymi liśćmi dębowymi. Krzyż noszono na lewej piersi, na drugiem miejscu po odznace orderu Virtuti Militari.

Zygmunt Piasecki był odznaczony Krzyżem Walecznych trzykrotnie. Oprócz reprodukowanego tu odznaczenia z dwoma okuciami, zachowały się dwie legitymacje:

pierwsza z roku 1921 podpisana przez dowódcę 2 Armii gen. por. Edwarda Rydza-Śmigłego,

druga z roku 1922 z podpisem Ministra Spraw Wojskowych gen. Kazimierza Sosnkowskiego.

Par Latviju – Medal 10 Rocznicy Wojny Niepodległościowej (1929)

Par Latviju (1929)

Medal Atbrīvošanas cīṇu 10 gadu jubilejas piemiṇas medaļa – Medal Pamiątkowy Jubileuszowy 10 Rocznicy Wojny Niepodległościowej – został ustanowiony 12 lipca 1928 roku, w 10 rocznicę odzyskania niepodległości przez Łotwę. Medal był przyznawany walczącym o niepodległość Łotwy w latach 1918-1920, w tym także żołnierzom obcych armii, którzy wspierali Łotyszów w walce o niepodległość. Medal mogli otrzymać również obywatele Łotwy, którzy wspomagali Armię Łotewską. Żołnierze polscy otrzymywali medal Par Latviju (za Łotwę) za pomoc podczas walk z Armią Czerwoną w latach 1918-1920. Medal nadawano do roku 1940.

Medal o średnicy 3,5 mm wykonany z oksydowanego brązu przedstawia na awersie oddział żołnierzy litewskich ustawionych w szeregu, zwróconych w prawo (heraldycznie w lewo) z karabinami w pozycji „ładuj broń”. Żołnierze stoją na wzniesieniu, za nimi wschodzące słońce oświetla daleki zarys wież miasta Rygi.

Na rewersie centralnie umieszczony napis PAR LATVIJU, a pod nim daty 1918 i 1928. U góry i po bokach gwiazdy pięcioramienne od których biegną promienie. Każda z gwiazd oznacza jedną z trzech historycznych prowincji, które łącznie tworzą Łotwę. Są to Liwonia (dawne Inflanty szwedzkie), Łatgalia (dawne Inflanty polskie) i Kurlandia z Semigalią. Wstążka z czerwonej jedwabnej mory z dwoma niebieskimi pasami po bokach. Medale przeznaczone dla osób cywilnych miały wstążkę gładką, natomiast na wstążce odznaczenia dla żołnierzy widniały dwa skrzyżowane miecze z brązu.

Pułkownik Zygmunt Piasecki otrzymał medal Par Latviju 7 czerwca 1929, jako wyraz wdzięczności narodu łotewskiego za zaangażowanie w walki z sowietami. Piasecki, wówczas w stopniu rotmistrza, wraz z 7 Pułkiem Ułanów walczył na pograniczu łotewskim w latach 1919 i 1920, najpierw pełniąc funkcję zastępcy dowódcy pułku, a od 24 maja 1920 dowodząc całym pułkiem, który walczył w składzie 1 Brygady Jazdy płk. Beliny-Prażmowskiego. 7 Pułk Ułanów od stycznia 1920 dozorował linię kolejową do Rygi na odcinku Dyneburg – Jakobstadt i patrolował północny brzeg Dźwiny. Następnie brał udział w walkach na południe od Dźwiny, udzielając bezpośredniej pomocy Łotyszom.


Medal Par Latviju przyznał płk. Zygmuntowi Piaseckiemu rząd łotewski. Zawiadomienie o tym wyróżnieniu Pułkownik otrzymał w Hrubieszowie, gdzie pełnił funkcję dowódcy 4 Brygady Jazdy. Pismo z kancelarii Ministra Spraw Wojskowych podpisał płk. Tadeusz Stefan Kamiński – zastępca ppłk. Józefa Becka, który był wówczas szefem Gabinetu Ministra Spraw Wojskowych.

W momencie rozpoczęcia okupacji Łotwy przez ZSRR medal został zniesiony i nie odnowiono go już nigdy.

Legia Honorowa (1923)

Legia Honorowa (1923)

Order Narodowy Legii Honorowej – L’Ordre national de la Légion d’honneur – to najwyższe państwowe odznaczenie francuskie. W kolejności starszeństwa znajduje się na pierwszym miejscu. Legia nadawana jest za wybitne osiągnięcia wojskowe lub cywilne; mogą ją otrzymać zarówno mężczyźni jak i kobiety, zarówno Francuzi (obywatele niekarani) jak i cudzoziemcy, którzy jednak nie mogą być zaliczani w poczet członków orderu. Dewizą orderu jest zawołanie Honneur et Patrie (Honor i Ojczyzna), bo order nadawany jest za wybitne zasługi dla Francji: bezinteresowne działania dla wspólnego dobra, wzorowe zachowanie obywatelskie, długoletnią służbę wojskową lub cywilną, bohaterską postawę na polu walki. Wielkim Mistrzem Legii Honorowej i Kawalerem Krzyża Wielkiego Orderu jest zawsze urzędujący prezydent Republiki Francuskiej. Order podzielony jest na pięć klas i ta struktura stała się wzorcem dla szeregu orderów ustanawianych w innych krajach w XIX i XX wieku.

Legię Honorową ustanowił Napoleon Bonaparte w dniu 19 maja 1802 roku. Order służył kolejno siedmiu systemom politycznym, z których każdy modyfikował wygląd odznaczenia.

Legia Honorowa, mimo że powstała w kraju chrześcijańskim jako pierwsza odeszła od zwyczajowej formy krzyża. Podstawową formą orderu – nie zmienioną przez wieki – jest pięcioramienna gwiazda, której promienie swoją formą przypominają ramiona krzyża maltańskiego zakończone kulkami. Emaliowane obustronnie na biało ramiona gwiazdy połączone są emaliowanym na zielono wieńcem z liści dębowych z prawej i z liści laurowych z lewej strony.

Zarówno awers jak i rewers medalionów znajdujących się w środku gwiazdy zmieniały swoją formę w zależności od panującego systemu politycznego: order przyznawały  cztery monarchie i trzy republiki.

W dniu 3 maja 1923 marszałek Trzech Narodów Ferdynand Foch, przy okazji swojej uroczystej wizyty w Polsce odznaczył polskich oficerów orderami Legii Honorowej. Dekoracja odbyła się na placu Saskim w Warszawie, a jednym z najmłodszych rangą oficerów, którzy zostali wówczas odznaczeni, był major Zygmunt Piasecki.


Order – prezentowany obok – który otrzymał major Piasecki to tzw. wzór IV stosowany w latach 1870-1951, przez III Republikę, rząd Vichy, Wolną Francję (France libre) Charles’a de Gaulle’a, Francuski Komitet Wyzwolenia Narodowego, Rząd Tymczasowy, aż do czasów IV Republiki. Podstawową formę orderu uzupełniono tu medalionem, którego symbolika odpowiadała nowym czasom. Na awersie pojawił się profil Marianne otoczony napisem Republique Française 1870, na rewersie – dwie skrzyżowane flagi francuskie, a wokół nich dewiza Legii Honorowej Honneur et Patrie. Zawieszkę stanowi owalny wieniec z liści dębowych i laurowych, emaliowany na zielono.

Program wizyty marszałka Focha w Warszawie był bardzo bogaty. Oprócz licznych obowiązków dyplomatycznych obejmował także oficjalne śniadania i obiady, na których Marszałek był podejmowany przez najwyższych rangą urzędników państwowych. Na obiad wydany na Zamku Królewskim przez generała Sosnkowskiego Ministra Spraw Wojskowych zaproszono także oficerów odznaczonych Legią Honorową. Wśród zaproszonych znalazł się major Zygmunt Piasecki.

Order Odrodzenia Polski (1936)

Order Odrodzenia Polski (1936)

Ustanawia się Order Odrodzenia Polski w celu nagradzania zasług położonych w służbie dla państwa i społeczeństwa – głosił artykuł 1 Ustawy Sejmu RP z 4 lutego 1921 roku. Orderem mogą być odznaczeni nieskazitelnego charakteru i sumiennej pracy obywatele, którzy się szczególnie zasłużyli Ojczyźnie przez dokonanie czynów wybitnych, niezwykłe zalety umysłu i charakteru ujawniający. Kapitule Orderu Odrodzenia Polski przewodniczył Wielki Mistrz. Godność tę sprawował z mocy urzędu jako pierwszy Naczelnik Państwa marszałek Józef Piłsudski, a następnie kolejni prezydenci RP. Wielki Mistrz powoływał ośmiu członków kapituły, a jej skład odnawiano co 3 lata. Początkowo order miał 4 klasy, a od roku 1922 – 5 klas.

Odznaką orderu jest krzyż typu maltańskiego, którego ramiona pokrywa biała emalia ze złotym obramowaniem, zakończony na rogach ramion kulkami. W środkowej okrągłej tarczy na czerwono emaliowanym tle biało emaliowany orzeł w koronie w niebiesko emaliowanym otoku. Wymiary krzyża wynoszą 53 na 53 milimetry.

Na rewersie ramiona krzyża złote. Na centrum umieszczona data 1918.
Wstęga orderowa z mory jedwabnej, czerwona z białymi prążkami wzdłuż brzegów, nawiązuje do tradycji Orderu św. Stanisława z XVIII wieku.
Projektantem odznak orderu był Mieczysław Kotarbiński.

Pułkownik Zygmunt Piasecki otrzymał Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (z rozetką noszoną na wstędze) w dniu 11 listopada 1936 roku. Dyplom nadania podpisał generał Kazimierz Sosnkowski, ówczesny Kanclerz Orderu Odrodzenia Polski.

Pułkownik Zygmunt Piasecki otrzymał odznaczenie za zasługi w służbie wojskowej, lecz Order Polonia Restituta przyznawano także za wybitną twórczość na polu nauki, sztuki i literatury oraz za służbę dla społeczeństwa: przyczynianie się do rozwoju rolnictwa, przemysłu lub rękodzieł, dokonywanie wynalazków, czy działalność filantropijną.
W tym samym 1936 roku Krzyż Komandorski Orderu otrzymali wybitni artyści: malarze Teodor Axentowicz i Wojciech Kossak, rzeźbiarz Ksawery Dunikowski oraz kompozytor Feliks Nowowiejski. Order przyznawano także cudzoziemcom zasłużonym dla Państwa Polskiego.

Virtuti Militari klasa V, IV, III (1920-1922)

Virtuti Militari klasa V, IV, III (1920-1922)

Order Virtuti Militari (Cnocie Wojskowej) był drugim w Europie odznaczeniem wojskowym przyznawanym za zasługi na polu bitwy. Ustanowił go król Stanisław August Poniatowski w roku 1792, by uhonorować bohaterów bitwy pod Zieleńcami stoczonej z wojskami carycy Katarzyny w obronie Konstytucji 3 maja. Jest to najwyższe polskie odznaczenie wojskowe. Jego burzliwa historia – na zmianę był likwidowany i reaktywowany – odzwierciedla polityczne dzieje naszego kraju. W roku 1919 Sejm odrodzonej Rzeczypospolitej Polskiej uchwałą z dnia 1 sierpnia wskrzesił order pod nazwą „Order Wojskowy Virtuti Militari”, jako nagrodę czynów wybitnego męstwa i odwagi, dokonanych w boju i połączonych z poświęceniem się dla dobra Ojczyzny. Order zachował kształt wprowadzony w czasach Księstwa Warszawskiego, a także podział na pięć klas oraz nazwy: Krzyż Wielki (z gwiazdą), Krzyż Komandorski, Krzyż Kawalerski, Krzyż Złoty i Krzyż Srebrny. Ustawa określiła również kwalifikację czynów dla poszczególnych klas orderu.

W okresie międzywojennym wygląd orderu nawiązywał do wzorów z XVIII i XIX wieku, jednak w momencie odnowienia orderu w roku 1919 wprowadzono istotną zmianę dotyczącą rewersu: z ramion krzyża znikły inicjały królewskie S A R P, a z tarczy środkowej – herb Pogoni.

Prezentowany order mjr Zygmunta Piaseckiego to Krzyż Wojskowy Virtuti Militari klasy V, wykonany ze srebra, wg wzoru z roku 1919. Jest to krzyż typu maltańskiego zakończony na rogach ramion kulkami. Na ramionach poziomych awersu widnieje napis VIR-TUTI, a na ramionach pionowych MIL-TARI. Napisy wykonane są z czarnej emalii, którą podkreślono również kontury ramion krzyża. Na tarczy środkowej – biało emaliowany orzeł w złotej koronie, w szponach trzyma berło i jabłko królewskie. Tarczę otacza wieniec z liści laurowych, emaliowanych na zielono.

Na rewersie kontur ramion krzyża podkreśla wklęsły radełkowany w prążki ornament szerokości 1 mm. Na środkowej tarczy rewersu umieszczono dewizę Honor i Ojczyzna, która zastąpiła wcześniejszy herb Pogoni. Pod nią widnieje data powstania orderu – 1792. Tarczę otacza emaliowany na zielono wieniec z liści laurowych. Na dolnym ramieniu krzyża możemy dostrzec polski znak probierczy funkcjonujący w kraju od roku 1920, gdy założono w Warszawie Główny Urząd Probierczy. Znak przedstawia głowę kobiety w chuście, w polu owalnym, literę wskazującą urząd probierczy oraz cyfrę dla oznaczenia próby srebra.

Wstęga ciemnoniebieska z jedwabnej mory ma po obu stronach czarny pionowy pas szerokości 8 mm.

Po roku 1926 wszyscy odznaczeni mieli obowiązek nosić na mundurze pełne odznaki orderu, także na mundurze polowym – tym samym odznaki klas niższych musiały być noszone nawet po otrzymaniu orderów wyższych klas.

Dekoracjom orderem towarzyszył uroczysty ceremoniał. Żołnierzy dekorowano przed frontem oddziałów, Naczelny Wódz odbierał przyrzeczenie od nowych kawalerów, oddziały prezentowały broń, a orkiestra grała hymn narodowy.

Zygmunt Piasecki był jedynym polskim kawalerzystą, który został odznaczony aż trzema orderami Virtuti Militari. Wszystkie – Krzyż Srebrny (V klasa), Krzyż Złoty (IV klasa) i Krzyż Kawalerski (III klasa) – major Piasecki otrzymał za wojnę 1920 roku, zwłaszcza za umiejętne i skuteczne dowodzenie oddziałem oraz wybitną inicjatywę zapewniającą duży sukces bojowy.

23 stycznia 1920 roku do odznaczenia Krzyżem Virtuti Militari V klasy przedstawił majora Piaseckiego dowódca 4 Brygady Jazdy ppłk. Adam Nieniewski:

1 stycznia 1920 roku Wódz Naczelny Józef Piłsudski powołał pierwszą Tymczasową Kapitułę Orderu i został jej przewodniczącym. Kapituła, złożona z 11 kawalerów orderu, pracowała do dnia 24 listopada 1922 roku, kiedy to powołano nową Kapitułę również z marszałkiem Piłsudskim na czele. W jej składzie, wśród 12 innych kawalerów orderu, zasiadał major Zygmunt Piasecki – dowódca 7 Pułku Ułanów ozdobiony orderem III, IV i V klasy. Wszyscy kawalerowie orderu tworzyli Zgromadzenie Kawalerów Orderu Virtuti Militari i przysługiwały im szczególne prawa.

W roku 1933 ustawą z dnia 25 marca zmieniono nazwę orderu na „Order Wojenny Virtuti Militari”, a święto orderu przesunięto z 3 maja na 11 listopada. Ustawa precyzowała także warunki przyznawania poszczególnych klas orderu i przywileje dla odznaczonych. Od tej pory kawalerowie orderu mogli leczyć się na koszt państwa, jeśli choroba była skutkiem wojny, mieli ponadto 80 procentową zniżkę kolejową, a ci którzy byli niezdolni do pracy otrzymywali specjalną rentę. W roku 1933 ujednolicono też legitymacje orderowe. Płk. Piasecki miał legitymację z numerem 2726.

Medal za Długoletnią Służbę (1938)

Medal za Długoletnią Służbę (1938)

Jedno z najpopularniejszych odznaczeń II RP, ustanowione Ustawą Sejmową z dnia 8 stycznia 1938 roku, miało być wyróżnieniem dla obywateli pracujących w służbie państwowej lub instytucjach publicznych. Prawo do otrzymania odznaczenia mieli zarówno pracownicy umysłowi jak i fizyczni, a także wojsko. Medal za Długoletnią służbę przyznawano w trzech kategoriach: złoty, srebrny i brązowy – w zależności od stażu służby liczonego od dnia 11 listopada 1918: medal złoty przysługiwał po trzydziestu latach, srebrny po dwudziestu, a brązowy po dziesięciu latach.

Medal miał formę okrągłą o średnicy 35 milimetrów; złoty wykonywany z brązu złoconego, srebrny ze srebra próby 0,95, brązowy odlewano w brązie. Na awersie pośrodku widnieje godło państwowe – orzeł w koronie – otoczony ornamentem ze stylizowanych kłosów zboża. Pod nim w półokręgu umieszczono napis „ZA DŁUGOLETNIĄ SŁUŻBĘ”.

Rewers w zależności od klasy medalu miał rzymską cyfrę XXX, XX lub X opartą na gałązce wawrzynu. Wstążka z mory o szerokości 37 mm miała kolor amarantowy z pionowym białym paskiem umieszczonym na środku. Medal wykonywano w Mennicy Państwowej, a odznaki wydawano na koszt skarbu państwa.

Prawo przyznawania medalu przysługiwało Prezesowi Rady Ministrów, który jednak często przekazywał swoje uprawnienia ministrom, a Ci – naczelnikom podległym im instytucji i urzędom.

Generał Zygmunt Piasecki otrzymał prawo noszenia odznaki już jako dowódca Krakowskiej Brygady Kawalerii. W dniu 5 maja 1938 roku brązowym Medalem za Długoletnią Służbę odznaczył go generał Aleksander Narbut-Łuczyński, od roku 1930 Dowódca Okręgu Korpusu Nr V w Krakowie.

Krzyż Niepodległości (1931)

Krzyż Niepodległości (1931)

Pomysłodawczynią tego odznaczenia była Aleksandra Szczerbińska, żona marszałka Piłsudskiego. Była konspiratorka w roku 1928 podjęła działania na rzecz uhonorowania za działalność niepodległościową bojowników PPS, do tej pory pomijanych przy nadawaniu orderów. Nad ustanowieniem nowego wyróżnienia pracowała specjalna komisja z gen. Sosnkowskim, gen. Śmigłym-Rydzem, Walerym Sławkiem i Aleksandrem Prystorem w składzie; w szeregi osób zasługujących na odznaczenie włączono także członków Polskiej Organizacji Wojskowej. W dniu 5 listopada 1930 weszło w życie rozporządzenie prezydenta RP „O Krzyżu i Medalu Niepodległości”. Ustanowiono je celem odznaczenia osób, które zasłużyły się czynnie dla niepodległości Ojczyzny w okresie przed wojną światową lub podczas jej trwania oraz w okresie walk orężnych w latach 1918-1921, z wyjątkiem wojny polsko-rosyjskiej na obszarze Polski, dla których ustanowiono już w 1928 Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918-21.

Krzyż Niepodległości wykonany z pozłacanego metalu i pokryty czarną emalią przedzieloną złotym paskiem ma formę krzyża greckiego o wymiarach 42 na 42 milimetry i lekko rozszerzonych na końcu ramionach. Napis „Bojownikom Niepodległości” biegnie poziomo, a w środku znajduje się stylizowany wizerunek orła. Rewers złocono na całej powierzchni, na środku krzyża umieszczono litery RP. Wstążka czarna szerokości 37 mm z dwoma pionowymi czerwonymi pasami na brzegach.
Projekt krzyża oraz dyplomu wykonał malarz i grafik Mieczysław Kotarbiński.

Pułkownik Zygmunt Piasecki otrzymał Krzyż Niepodległości w dniu 2 sierpnia 1931 roku za pracę w dziele odzyskania niepodległości, o czym informowało rozporządzenie w opublikowane w Monitorze Polskim numer 178 z dnia 6 sierpnia 1931 roku. Na dyplomie widnieją podpisy marszałka Józefa Piłsudskiego, który pełnił funkcję Przewodniczącego Komitetu Krzyża Niepodległości – oraz generała Juliana Stachiewicza, sekretarza komitetu.

Osobom odznaczonym przysługiwały szczególne przywileje, lecz koszt odznaczeń oraz dyplomów musieli pokrywać sami.

Order Leopolda [Ordre de Léopold] (1924)

Order Leopolda [Ordre de Léopold] (1924)

Najwyższy i najstarszy order królestwa Belgii, nazwany tak na cześć króla Leopolda I, został ustanowiony 11 lipca 1832 roku przez pierwszego króla Belgów – Leopolda I z dynastii Sachsen-Coburg-Gotha. Order nadawany jest za szczególne zasługi dla kraju w służbie cywilnej lub wojskowej. Mogą go otrzymać zarówno Belgowie jak i cudzoziemcy. Wzorem francuskiej Legii Honorowej dzieli się na 5 klas i 3 kategorie: cywilną, wojskową i marynarki.

Forma orderu nawiązuje do odznaki Legii Honorowej. Jest to krzyż maltański emaliowany na biało. Ramiona krzyża, które zakończone są kulkami, otacza emaliowany na zielono wieniec z liści dębowych po lewej i laurowych po prawej stronie orderu. W wypukłym medalionie na środku awersu widnieje złoty lew w niebieskim polu. Jest to godło państwowe Belgi otoczone złotym napisem „L’UNION FAIT LA FORCE” na czerwonym tle. Jest to dewiza Królestwa Belgii: W jedności siła. Korona królewska (corona clausa) pełni funkcję zawieszki, a pod nią umieszczono skrzyżowane miecze, co świadczy o nadaniu dla wojskowego sił lądowych. Wstążka purpurowa.

Belgijski król Albert I mianował podpułkownika Zygmunta Piaseckiego kawalerem Orderu Leopolda w dniu 8 września 1924, o czym zawiadamia publikowany poniżej list z Ministerstwa Spraw Zagranicznych Królestwa Belgii z dnia 23 września.

Życzeniem króla mojego Suwerena jest uczynić Pana, zgodnie z moją propozycją, kawalerem Orderu Leopolda. Mam zaszczyt niniejszym doręczyć Panu insygnia orderu, autentyczny dokument królewskiego rozkazu noszący datę 8 września 1924, którym Król przyznaje Panu to wyróżnienie, jak również formularz potwierdzenia odbioru, który zechce Pan mi odesłać wypełniony i podpisany – czytamy w liście z Brukseli.

Odznaka internowania w Szczypiornie (1918)

Odznaka internowania w Szczypiornie (1918)

Internowanie polskich żołnierzy w Szczypiornie stało się ważną częścią legendy Legionów i walk o niepodległość Polski. W lipcu 1917 roku na polecenie Piłsudskiego legioniści odmówili złożenia przysięgi na wierność armii Niemiec i Austro-Węgier. Przysięgi nie złożyło między innymi 166 oficerów i 3509 podoficerów i szeregowców. W ramach reperkusji niemieckich legioniści-królewiacy zostali internowani: podoficerowie i szeregowcy w Szczypiornie koło Kalisza, oficerowie w Beniaminowie. W grudniu 1917 roku przeniesiono internowanych ze Szczypiorna do Łomży, gdzie pozostawali do lipca 1918.

Odznaka pamiątkowa internowanych legionistów „Za Szczypiorno”
Pierścień pamiątkowy internowanych legionistów „Beniaminów-Szczypiorno 1917-1918”

Oprócz wykładów z różnych dziedzin (Piasecki wykładał rolnictwo), amatorskich przedstawień i koncertów, w obozie działały też warsztaty rzemieślnicze i artystyczne. Z pocisków artyleryjskich, z metalowych monet wykonywano pierścionki, wisiorki, pamiątkowe krzyże i odznaki.

Podporucznik Zygmunt Piasecki z 1 Pułku Legionów był jednym z 17 oficerów – obok rotmistrza Gustawa Orlicz-Dreszera i porucznika Stanisława Grzmota-Skotnickiego – którzy nielegalnie, ukrywając swoje stopnie oficerskie, udali się razem z żołnierzami do Szczypiorna, by tam podtrzymywać ich na duchu. Ciężko chory, w październiku 1917 roku Piasecki znalazł się w szpitalu, skąd wiosną 1918 roku wrócił do obozu – już w Łomży.

Prawo do noszenia odznaki podpisał sierż. dr Mateusz Frenkiel z 1 pp Legionów, który z rozkazu rtm. Orlicza-Dreszera sprawował komendę wewnętrzną obozu.

Odznaka pamiątkowa Dowództwa Wojska Polskiego „Wschód”

Odznaka pamiątkowa Dowództwa Wojska Polskiego „Wschód”

„Dowództwo Wschód”, czyli Naczelne Dowództwo Wojsk Polskich na Galicję Wschodnią to armia utworzona w listopadzie 1918 do walki z Ukraińcami. Na czele Armii „Wschód” stanął gen. Tadeusz Rozwadowski. W wojnie polsko-ukraińskiej, która toczyła się w latach 1918-1919 o przynależność państwową Galicji Wschodniej, Armia „Wschód” walczyła z przeważającymi siłami ukraińskimi. Ukraińcom nie udało się jednak zdobyć Lwowa i wyprzeć wojsk polskich za San. Odznakę nadawano obrońcom granic Rzeczpospolitej.

Porucznik Zygmunt Piasecki w październiku 1918 roku organizuje w Lublinie 1 szwadron 7 Pułku Ułanów, z którym 25 listopada 1918 wyruszy na front ukraiński.

Odznaka kwadratowa o wymiarach 34 na 34 mm, wykonana z mosiądzu, srebrzona i jednoczęściowa była przyznawana uczestnikom walk na froncie ukraińskim. Ma formę krzyża tzw. kawalerskiego, na którego ramionach znajdują się napisy: „DOW” (Dowództwo), „W.P.” (Wojska Polskiego), „WSCH” (Wschód) oraz na dolnym ramieniu daty 1918 i 1919. W centrum Krzyża okrąg, w którym umieszczono wypukły wizerunek orła w koronie. Przestrzenie między ramionami krzyża wypełniają promienie. Odznaka mocowana na słupek, na nakrętce napis Lwów oraz sygnatura producenta „E. M. UNGER”.

Odznaka Pamiątkowa Więźniów Ideowych

Odznaka Pamiątkowa Więźniów Ideowych

Zwana również „Odznaką Pamiątkową Więźniów Ideowych z lat 1914-1921” lub „Odznaką Pamiątkową byłych Więźniów Ideowych”, została ustanowiona w II Rzeczpospolitej. Odznakę nadawała Kapituła Odznaki Więźniów Ideowych z lat 1914-1921 z Józefem Piłsudskim na czele, a kandydatów do odznaki przedstawiały kolejne Zjazdy Byłych Więźniów Ideowych.

Odznakę stanowi srebrna oksydowana ośmioramienna rozeta o wymiarach 34 na 32 mm, której poziome i pionowe ramiona tworzą rodzaj krzyża. W centrum owalu znajduje się relief przedstawiający orła stylizowanego w ten sposób, że jego korpus stanowi literę I („Ideowy”), która przechodzi w kształt litery W („Więzień”). Odznakę wytwarzała Mennica Państwowa tłocząc ją w srebrzonym i oksydowanym tombaku (mosiądz czerwony – stop miedzi z cynkiem). Odznaczenie przyznawano wraz z dyplomem.

W roku 1927 przedstawiciele różnych towarzyszeń kombatanckich powołali do życia Komitet Organizacyjny Zjazdów Byłych Więźniów Ideowych. Pierwszy zjazd miał miejsce w Warszawie w listopadzie 1927, a drugi w rok później. Zjazdy zajmowały się rejestracją więźniów, gromadzeniem dokumentów i relacji oraz przedstawianiem kandydatów do Odznaki. Zygmunt Piasecki został odznaczony jako więzień Szczypiorna i Łomży (1917/18).

Odznaka 2 Pułku Strzelców Konnych (1937)

Odznaka 2 Pułku Strzelców Konnych (1937)

Regulamin nadawania odznaki został uchwalony 7 stycznia 1922 roku i przewidywał dwa typy odznaczenia: emaliowaną odznakę oficerską i bez emalii – żołnierską – dla podoficerów i chorążych. Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych (nr 4 pozycja 43) z roku 1923 zezwolił na jej noszenie.

Główny motyw odznaki stanowiła odznaka oficerska Armii Polskiej w Francji – dlatego, że pułk początkowo formowany był w Alançon. Do kraju przybył wiosną 1919 roku. Odznaka o wymiarach 51 na 24 milimetry ma kształt proporczyka w barwach pułku. Na oliwkowo-amarantowe tło z niebieskim paskiem pośrodku nałożono odznakę oficerską Armii Polskiej w Francji – orła z tombaku lub srebra. Całość zaprojektował major Adam Michalski.

Generał Zygmunt Piasecki został uhonorowany tą odznaką w dniu 21 października 1937 roku, w dwudziestą rocznicę powstania 2 Pułku Strzelców Konnych. Dowodząc od marca 1929 roku 17-tą Brygadą Kawalerii w Hrubieszowie miał pod swoją komendą między innymi 2 Pułk Strzelców Konnych, który po latach ofiarował mu tę odznakę dla zadokumentowania swych żołnierskich uczuć. Dyplom podpisał dowódca 2 psk pułkownik Romuald Niementowski.

.

Order Gwiazdy Rumunii (1937)

Order Gwiazdy Rumunii (1937)

Ordinul Steaua României to najstarsze odznaczenie Księstwa i Królestwa Rumunii, nadawane przez monarchię do roku 1947. W myśl statutów, które opublikowano 12 maja 1877, order dzielił się na 5 klas wzorem francuskiej Legii Honorowej. Nazwę Orderu Gwiazdy Rumunii odznaczenie otrzymało ostatecznie w 1881 roku. Po roku 1932 król Karol II zreorganizował system odznaczeń, w wyniku czego Gwiazda Rumuni otrzymała miejsce czwarte pod względem wagi, a po 1937 roku – miejsce siódme.

Insygnia Orderu Gwiazdy zmieniały się według upodobań kolejnych panujących. Stałym elementem orderu był jedynie niebieski emaliowany krzyż zdwojony. Order, który otrzymał płk Piasecki, ma postać nadaną za czasów króla Karola II. Na awersie w medalionie środkowym widnieje monogram Karola I otoczony wieńcem laurowym i dewizą „IN FIDE SALUS” (w wierze zbawienie) na błękitnym emaliowanym tle. Okrąg zewnętrzny tworzą cztery złote orły z rozpostartymi skrzydłami. Zawieszkę stanowi złota korona królewska. W medalionie rewersu widnieje data 1877, kiedy to po wojnie z Turcją opublikowano statuty orderu.



W dniu 4 czerwca 1937 roku Pułkownik Zygmunt Piasecki otrzymał Rumuński Order Gwiazdy.

Karol II, z Łaski Bożej i Woli Narodu król Rumunii, całemu światu obecnemu i przyszłemu czyni wiadomym, że nasz Kanclerz rozkazem numer 32241 postanowił i postanawia mianować członkiem Orderu Gwiazdy Rumunii w stopniu komandora Pułkownika Piaseckiego Zygmunta, komendanta Brygady Kawalerii w Krakowie – czytamy w treści dyplomu.

Dyplom podpisał Minister Spraw Zagranicznych, Kanclerz Orderu – V. Antonescu.

.

Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918-1921

Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918-1921 Polska Swemu Obrońcy

Pomysłodawcą tego odznaczenia był poeta, a zarazem oficer Wojska Polskiego Artur Oppman (Or-Ot), który już w roku 1925 wystosował do Ministerstwa Spraw Wojskowych memoriał w tej sprawie. Medal ustanowiono rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 21 września 1928, a jego nadawanie pozostawało w gestii Ministra Spraw Wojskowych. Odznaczenie to wprowadzono w celu przekazania pamięci potomnych wysiłku Narodu o utrwaleniu niepodległości i zabezpieczeniu granic Ojczyzny w wojnie 1918-1921. Nadawano je żołnierzom, którzy między 1 listopada 1918, a 18 marca 1921 pełnili służbę w polu w formacjach liniowych, byli ranni lub polegli w walkach. Medal mogli otrzymać także cywile, którzy współdziałali z wojskiem.

Wykonany z mosiądzu medal ma kształt okręgu o średnicy 35 mm. Na awersie umieszczono godło państwowe zgodne ze wzorem z roku 1927. Na szyi orła jest zawieszony krzyż Orderu Wojennego Virtuti Militari. Po obu stronach godła, między szponami a skrzydłem, znajdują się wpisane w okrąg daty 1918 i 1921.

Na rewersie medalu widnieje napis „Polska Swemu Obrońcy” w otoczeniu wieńca z liści dębowych. Wstążka o szerokości 37 mm wykonana jest z mory, a jej barwy nawiązują do wstążek Krzyża Orderu Virtuti Militari oraz Krzyża Walecznych.

Pułkownik Zygmunt Piasecki otrzymał medal nie tylko jako osoba wojskowa pozostająca w czynnej służbie, ale także jako wybitny dowódca bojowy w czasie wojny o wschodnie granice Polski.

Order Orła Białego

Order Orła Białego

Order został ustanowiony przez króla Serbii Milana I z dynastii Obrenowiciów 23 stycznia 1883 roku – w niecały rok po obwołaniu królestwem dotychczasowego Księstwa Serbii. Królestwo Serbii i Królestwo Jugosławii nadawały ten order za zasługi cywilne i wojskowe aż do roku 1945. Wzorem francuskiej Legii Honorowej order posiada 5 klas. Dzieje orderu są odbiciem burzliwej historii krajów bałkańskich. W latach 1883-1898 był to najwyższy order Serbii nadawany dla zasługi tronu, państwa i narodu – obywatelom serbskim lub cudzoziemcom. W roku 1915 dodano klasę za zasługi wojenne. Królestwo Serbów, Chorwatów i Słoweńców przejęło prawo do nadawania orderu po roku 1918, a nowo powstałe Królestwo Jugosławii po roku 1929. Po wprowadzeniu socjalizmu Order Orła Białego stał się orderem domowym dynastii Karadziordziewiciów, prywatnie nadawanym do dziś.


Order ma formę białego orła o dwóch głowach zwróconych w lewo i prawo, z otwartymi dziobami, w złotych koronach i ze złotymi szponami. Jest to godło Serbii, które używane było już w średniowieczu. Na awersie, w środku godła widnieje owalny medalion, w którym na czerwonym tle znajduje się biały emaliowany krzyż grecki. Cztery stylizowane greckie litery „B” umieszczone są pomiędzy ramionami krzyża. Ten motyw to krzyż Paleologów, dynastii panującej w Bizancjum (1261-1453), a litery β stanowią skrót czterech greckich słów: Basileus Basileon Basileuon Basileusin, które były mottem dynastii. Znaczą one Król Królów, Królujący nad Królującymi.

W górnej części owal orderu zamykają symetrycznie ułożone dwie emaliowane błękitne girlandy umieszczone nad głowami orła. Order wieńczy złota korona z jabłkiem królewskim na szczycie. Wstęga orderu w formie trójkąta w kolorze czerwonym jest obramowana dwoma błękitnymi paskami wzdłuż brzegów.

Na rewersie w medalionie widnieje stylizowana data 1882, umieszczona na czerwonym emaliowanym tle. Wskazuje ona rok powstania Królestwa Serbii.

Medal Dziesięciolecia Odzyskania Niepodległości (1928)

Medal Dziesięciolecia Odzyskania Niepodległości (1928)

Ustanowiony rozporządzeniem Rady Ministrów z 27 września z 1928 roku, medal ten był jednym z wielu odznaczeń pamiątkowych. Początkowo planowano honorować tym odznaczeniem wyłącznie wojskowych, ale skoro istniał już Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918-1921 – zdecydowano, że nowe odznaczenie może mieć zasięg szerszy, gdyż nie tylko wojsko przyczyniło się do odrodzenia Państwa Polskiego (…) które po przeszło 100-letniej niewoli, dzięki krwawym wysiłkom na polach walki i niezmordowanej pracy najlepszych swych synów, zostało powołane na nowo do życia… W rezultacie Medal Dziesięciolecia Odzyskania Niepodległości stał się w latach 30. najpopularniejszym odznaczeniem II RP.



Prawo nadawania medalu miał premier, ministrowie poszczególnych resortów, a także upoważnione przez nich władze niższego szczebla.

Prawo noszenia medalu mieli obywatele polscy, którzy od 11 listopada 1918 do 11 listopada 1928 pełnili nienagannie służbę państwową: wojskową, albo cywilną, służbę samorządową lub w instytucjach publicznych. Mogli go więc otrzymać żołnierze, którzy w tym okresie odbywali czynną służbę wojskową przez co najmniej 5 lat, a także inni obywatele, którzy przez taki sam okres pełnili służbę w urzędach lub instytucjach państwowych.

Na awersie medalu znajduje się wizerunek twórcy niepodległości Polski – marszałka Józefa Piłsudskiego, a na rewersie widnieje alegoria pracy pod postacią oracza, który dodatkowo symbolizuje trud walki o niepodległość. Umieszczone poniżej daty 1918-1928 upamiętniają dziesięciolecie Państwa Polskiego. Medal jest wybity w brązie i ma formę okręgu o średnicy 35 mm. Wstążka z jasnobłękitnej mory ma szerokość 38 milimetrów.

Odznaczenie zaprojektował Tadeusz Breyer, a projekt spotkał się z tak przychylnym przyjęciem, że Prezydium Rady Ministrów zatwierdziło go już w pięć dni po przedstawieniu go przez artystę.

Medal za Waleczność

Medal za Waleczność

Medal Waleczności (Medalia za hrabrost, Медаља за храброст) został ustanowiony 12 lipca 1913 jako odznaczenie królestwa Serbii. Od 1918 był odznaczeniem Królestwa Serbii, Chorwatów i Słoweńców, a od 1929 – Królestwa Jugosławii. Medal za Waleczność był odznaczeniem dwustopniowym przyznawanym za zasługi wojskowe. W czasach monarchii był szóstym w kolejności starszeństwa jugosłowiańskich odznaczeń.


Medal, wykonany z oksydowanego brązu, ma formę okręgu o średnicy 3 centymetrów.

Awers medalu przedstawia patrona tego odznaczenia: jest nim legendarny bohater serbski Miloš Obilić, który poświęcił życie zabijając tureckiego sułtana Murada I podczas bitwy na Kosowym Polu, w roku 1389. Serbowie ponieśli wówczas klęskę, lecz sama bitwa stała się jednym z narodowych mitów, który do dziś kształtuje świadomość Serbów. Relief przedstawia popiersie bohatera w zbroi rycerskiej zwróconego heraldycznie w prawo; z obu stron reliefu widnieje napis cyrlicą Miloš Obilić.

Na rewersie reliefowy krzyż wpisany w okrąg stanowi tło dla medalionu z napisem за храброст otoczonym reliefowym wieńcem laurowym. Spod medalionu wyłaniają się dwa skrzyżowane miecze, których ostrza skierowane są ku górze. Wstążka gładka z czerwonej jedwabnej mory.

Zygmunt Piasecki jest jednym z niewielu Polaków odznaczonych tym medalem.

Odznaczenie zniesiono w 1945, odnowiono w Republice Serbii w roku 2009.

Złoty Krzyż Zasługi (1930)

Złoty Krzyż Zasługi (1930)

W momencie ustanowienia – 23 czerwca 1923 – Krzyż Zasługi był najwyższym odznaczeniem dla osób cywilnych, choć podobnie jak Krzyż Walecznych nie posiadał wcześniejszych tradycji. Powołano go celem odznaczania osób, które od chwili wskrzeszenia Państwa Polskiego położyły względem niego lub jego obywateli zasługi, spełniając czyny nie leżące w zakresie ich zwyczajnych obowiązków, a przynoszących korzyść Państwu lub poszczególnym obywatelom. Krzyż Zasługi dzielił się na trzy stopnie – złoty, który był nadawany przez prezydenta Rzeczypospolitej oraz srebrny i brązowy, nadawany przez premiera. Ta sama osoba mogła otrzymać Krzyż Zasługi w każdym stopniu czterokrotnie, co zaznaczano nakładaniem kolejnych okuć w kształcie gładkiej listewki na wstążkę posiadanej już odznaki.




Rewers krzyża jest gładki, złocony.

Projekt odznaczenia wykonał artysta Stanisław Szreniawa-Rzecki.

Odznaką Krzyża Zasługi w stopniu złotym jest równoramienny krzyż w typie maltańskim o wymiarach 40 na 40 milimetrów, emaliowany na czerwono i zakończony na rogach ramion kulkami. Na obrzeżu ramion pozostawiono złote krawędzie. W środku krzyża znajduje się okrągła tarcza z białej emalii, a na niej stylizowane litery „RP” – Rzeczpospolita Polska. Inicjał widnieje w otoku czerwonej emalii i złotego ornamentowanego wieńca. Złote promienie wychodzące od środka krzyża umieszczone są pomiędzy jego ramionami w ten sposób, że środkowy promień jest najdłuższy, a promienie boczne zmniejszają się idąc w kierunku ramion krzyża. Do górnego ramienia mocowany był złoty wieniec laurowy o średnicy 20 milimetrów, który pełnił funkcję zawieszki. Przymocowana do niego wstążka o szerokości 40 mm miała kolor amarantowy z niebieskimi paskami biegnącymi wzdłuż boków w odległości 1 mm od krawędzi.

Odznaczeni winni niezwłocznie wpłacić (indywidualnie, nie zbiorowo) czekiem na konto Prezydium Rady Ministrów, rachunek krzyża zasługi (konto w PKO nr 30.328): 18 zł za złoty krzyż zasługi (…). Pułkownik Zygmunt Piasecki, odznaczony w dniu 17 maraca 1930 roku, z pewnością uiścił tę opłatę.